၁။ Anti-virus ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ေတြဟာ မလံုေလာက္ပါ။ ‘Removal tools’ ကိ ုinstall လုပ္ပါ။ (virus ကာကြယ္ေရး ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ ေတြဟာ ပီစီ ကို spyware ဒါမွမဟုတ္ adware ေတြျငိကပ္ ကူးစပ္ တဲ့အခါ မဆိုင္သလို လုပ္ေနေလ့ ရွိတတ္ပါတယ္။
၂။ spyware/adware removal tools ကိုအနည္းဆံုး၂ခုထားပါ။ (anti-virus tool ေတြ ကသာ အခ်င္းခ်င္း ရန္ေစာင္ ျပႆနာ တက္တတ္ ၾကေပမယ့္ spyware ကာကြယ္ေရး ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ေတြ ကေတာ့ အခ်င္းခ်င္း သင့္ျမတ္ ၾကေလ့ ရွိပါတယ္။
၃။ Firefox လား? IE လား? ေသခ်ာစြာ စဥ္းစားပါ။ (မ်ားေသာအားျဖင့္ spy-ware ေတြဟာ အဲဒီလို browser ႏွစ္ခုအၾကား ဗ်ာမ်ား ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဝင္လာ တတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ website ေတြ ဟာ တတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕website ေတြဟာတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ website ေတြဟာ IE နဲ႕အလြမ္း သင့္ျပီး တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ firefox နဲ႕မွ အဆင္ေျပ တတ္ၾကတဲ႕ အတြက္ ေတြေဝမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ပါ။
၄။ P2P ကြန္ရက္ကို သတိထားပါ။ (’.torrent’ ေတြကေန တစ္ဆင့္ adware/spyware ေတြ ကူးစက္တတ္တာ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ ပံုျပင္ သစ္ေတြ ျဖစ္လာေနပါျပီ။ မလိုအပ္ရင္ P2P မသံုး ဘဲ ရိုးရိုးသာ download ခ်ပါ။
၅။ Bazooka Scanner ကို down-load ရယူပါ။ (spyware,adware) ရွိမရွိ အဓိက စစ္ေဆးေပးတ bazooka scan-nerကိုအခမဲ့ ရႏုိင္ ပါတယ္။
၆။ ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ update ကို ကိုယ္တုိင္တုိင္ လုပ္ပါ။ (တစ္ခါတေလမွာ ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ update လုပ္ေပးပါမယ္ ဆုိတုိင္း အတင္းကာရာ လက္မခံ လုိက္ပါနဲ႕။ အရင္ဆံုး ကုိယ့္ရဲ႕ anti-spyware ဟာ update ျဖစ္မျဖစ္ စစ္ေဆးပါ။)
၇။ firewall ကို ကိုယ္ကိုယ္တုိင္ တည္ေဆာက္ပါ။ (ဥပမာ Zonealarm လုိမ်ိဳး firewall ဟာ အျမင္ကတ္စရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ကို တာ၀န္ေက်ျပီး ကုိယ္သံုးစြဲ ခ်င္တဲ့၊ ယံုၾကည္ရတဲ့ software list ေတြကို သူ႕ကို ေပးထား လုိက္ရံုနဲ႕ အဆင္ေျပပါတယ္ firewall ထားရွိတဲ့အတြက္ RAM ကေတာ့ မသိမသာ ထပ္လုိပါမယ္။)
၈။ EULA ကို ဖတ္ပါ။ (end user license agreement ဆုိတာဟာ ေဆာ့ဖ္၀ဲတုိင္းနဲ႕ website အေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ပါ၀င္ တတ္ပါတယ္။ ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ အသစ္တစ္ခုဟာ ကုိယ့္နဲ႕ မရင္းႏွီးေသး ရင္ EULA ကို အဓိကထားျပီး ဖတ္ရွုပါ။
၉။ back up လုပ္ပါ။ back up လုပ္ပါ။ back up လုပ္ပါ။ (ပညာရွင္တုိင္း လုိလုိက data ေတြကို back-up လုပ္ဖုိ႕ အၾကံျပဳခဲ့ေပမယ့္ user တုိင္းလုိလုိက ေမ့ေလ်ာ့ ေနၾကဆဲပါ။ အေရးၾကီးတဲ့၊ တန္ဖုိးရွိတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ မဆံုးရွုံးေစဖုိ႕ နည္းလမ္းေကာင္းေတြထဲက တစ္ခုက back up လုပ္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။)
၁၀။ home page ေျပာင္းလဲ သြားတာျမင္တာနဲ႕ scan လုပ္ပါ။ (ကိုယ္တုိင ္မသိလုိက္ ပါပဲနဲ႕ home page ေျပာင္းလဲ သြားျပီ ဆုိတာနဲ႕ ခ်က္ခ်င္း scan လုပ္ပါ။ အဲဒါဟာ spyware ျဖစ္ဖုိ႕ အခြင့္အလမ္း မ်ားေနပါျပီ။)
၁၁။ window ကို အဆင့္ျမွင့္ တင္ပါ။ (အကယ္ XP သံုးစဲြေနရင္ service pack 2 ကို ေျပာင္းလဲ သင့္ျပီး XP SP2 သံုးစဲြေနရင္ vista ကို အဆင့္ျမွင္ ့တင္သင့္ ပါတယ္။ လူသိ နည္းေနတဲ့ OS ဟာ အတုိက္အခိုက္ ခံရမႈ နည္းပါး ေနဦးမွာပါ။)
၁၂။ ေၾကာ္ျငာေတြဟာ spyware ေတြလား။ (မေသခ်ာပါ။ ေၾကာ္ျငာတုိင္းဟာ spyware မဟုတ္သလုိ spyware တိုင္း ကေတာ့ Advertising တုိင္းဆီကေန ၀င္ေရာက္ လာတာပဲ ျဖစ္ ပါတယ္။)
၁၃။ Keylogger ေတြကို ကာကြယ္လုိ႕ ရနုိင္ပါတယ္။ (တကယ္လုိ႕ကိုယ္ပိုင္ ဗဟုသုတ နည္းပါး ေနရင္ keylogger ေတြ ရဲ႕ သြင္ျပင္ လကၡဏာ ေတြကို ရွာေဖြ ဖတ္ရွုပါ။ ‘Ctrl+Alt+Del’ သံုးစဲြျပီး system မွာ run ေနတဲ့ မသကၤာတဲ့ ‘exe’ ဖုိင္ မွန္သမွ်ကို ဖယ္ရွား ပစ္ပါ။ အဲဒီလုိ ဖယ္ရွား ပစ္ျခင္း အားျဖင့္ system ဖုိင္အစစ္တခ်ိဳ႕ ဆုိရင္ လတ္တေလာမွာ အလုပ္ မလုပ္ ေတာ့တာကလြဲျပီး ဘာမွ မျဖစ္နုိင္ပါ။)
၁၄။ အမ်ားသံုး ကြန္ပ်ဴတာေတြ ဆီမွာ ကိုယ္ပိုင္ အခ်က္ေတြ မသံုးစဲြ ပါနဲ႕။ (လူအမ်ားနဲ႕ စပ္တူ သံုးစဲြရတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ ေတြဆီမွာ လုိအပ္ ခ်က္ ေၾကာင့္ (ဥပမာ cyber cafe လုိမ်ိဳး ေနရာ) ကိုယ္ပိုင္ အခ်က္အလက္ေတြ သံုးစြဲ ရမယ္ဆုိရင္ သတိ ထားပါ။ ကြန္ပ်ဴတာကေန ထြက္ခြာ မယ္ဆုိင္ရင္ ကုိယ့္ history ေတြကို ရွင္းလင္းပစ္ခဲ့ပါ။
၁၅။ Upload ဖုိင္ေတြကိုလဲ သတိထားပါ။ (ဓာတ္ပံု သို႕မဟုတ္ အျခား အခ်က္ အလက္မ်ား မျဖစ္မေန တင္ပို႕ ရျပီ ဆုိပါရင္ secure ရွိတဲ့web host ေတြကို သံုးစဲြပါ။)
၁၆။ anit-spyware software အခမဲ့ေပးတဲ့ website- ဥပမာအားျဖင့္ AVG anit-spyware website ကေန အခမဲ့ ေပးထား ပါလ်က္နဲ႕ download ခ်လုိ႕မရနုိင္တာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ (အဲဒါဟာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႕လဲဆုိေတာ့ကိုယ့္ပီစီမွာ spyware ၀င္ေနတာကို AVG ကသိေန လုိ႕ပါ။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ကိုယ့္ရဲ႕ spyware က anti-spyware ကိုလက္မခံလုိ႕ပါ။ ဒါဆုိရင္ေတာ့ သတိၾကီးၾကီးနဲ႕ ရွင္းလင္းပစ္ရပါလိမ့္မယ္။)
၁၇။ DOS တုိက္ခိုက္မႈ ရွိလာနုိင္သလား။ ကြန္ပ်ဴတာရဲ႕ အတြင္းပိုင္းစနစ္အထိ နက္နက္ရွုိင္းရွုိင္း ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္မွု ျဖစ္ပါတယ္။ P2P network မွာ ကိုယ္မသိတဲ့ လူေတြဆီကို sharing မလုပ္ဖုိ႕နဲ႕ အခမဲ့ရတဲ့ software တုိင္းကို မယံုၾကည္ဖို႕ zip/ rar file ေတြကို သတိ ထားဖုိ႕ လုိပါမယ္။
၁၈။ icon ေတြကို desktop ေပၚမွာအတင္းအက်ပ္ ေနရာယူျပီဆုိရင္ spyware ျဖစ္ေနပါျပီ။ (ေဆာ့ဖ္၀ဲတုိင္းမွာ desktop icon shortcuts သေဘာမ်ိဳးဖန္တီးေပးေပမယ့္ သံုးစဲြသူ ခြင့္မျပဳ ဘဲ ေနရာ မယူတတ္ၾကပါ။)
၁၉။ အခ်က္ေပးပံုသ႑ာန္ေတြ မွားယြင္ေနတဲ့အခါ anti-spyware ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ေတြဟာ ျပီးျပည့္စံုမႈ မရွိပါ။ သူတုိ႕ကိုရွင္းလင္း ပစ္တုိင္းမွာ uninstall ကို အေသအခ်ာ ျပဳလုပ္ပါ။ သေဘာတရား အရေျပာရရင္ anti-spyware ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ ကိုယ္က spyware တစ္ခုပါပဲ။
၂၀။ Remote Access Trojan ဆုိတာ virus လုိမ်ိဳး။ program ငယ္ကေလး တစ္ခုကို ကြန္ပ်ဴတာ စနစ္အတြင္း ကိုယ္မသိ လိုက္ရပါပဲ ၀င္ေရာက္ေစခဲ့ျပီး အဲဒီပရိုဂရမ္ကေလးဟာ ကိုယ္လုပ္ေန သမွ်သတင္းအခ်က္ေတြနဲ႕ ကိုယ့္ရဲ႕ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ကိစၥ၀ိစၥ မွန္သမွ်ကို ပိုင္ရွင္ ဆီကို သတင္းျပန္ လည္ေပးပို႕ေနေလ့ ရွိပါတယ္။
၂၁။ Drive-By Download ဆုိတာ အဓိက အားျဖင့္ ပုဂၢလိက အခ်က္အလက္ေတြနဲ႕ လံုျခံဳမႈကို ထိပါးေစာ္ကားတဲ့ တိုက္ခုိက္မွႈတစ္မ်ိဳး ကို ေခၚဆုိပါတယ္။ တကယ္လုိ႕ ေၾကာ္ျငာ pop-up ေတြကို သတိထားျပီး တားဆီးမယ္ဆုိရင္ တုိက္ရိုက္ထိေတြ႕ခံရမွု မရွိနုိင္ပါ။ Pop-up blocker ပါ၀င္တဲ့ firefox လုိ borwser မ်ိဳးကို သံုးစြဲသင့္ပါတယ္။
၂၂။ Search bar ေတြကို မယံုၾကည္ပါနဲ႕။ google.com နဲ႕ google toolbar… Yahoo နဲ႕ ႔ Yahoo toolbar တုိ႕လုိ ယံုၾကည္စိတ္ခ် ရတဲ့ အရာေတြ ရွိေနျပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ web ကို အထူး ရွာေဖြေပး မယ္ ဆိုတဲ့ toolbar ေတြကို ယံုၾကည္ကိုးစား မေနပါနဲ႕ေတာ့။ www.google.com လို႕ address bar မွာ ရိုက္လုိက္ရတာဟာ မေရရာ မေသခ်ာတဲ့ toolbar ေတြကို install လုပ္လုိက္ေနတာထက္ အမ်ားၾကီး လံုျခံဳမႈရွိပါတယ္။
၂၃။ ဒီေနရာကိုသြားပါ။ Virus နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေကာင္းအဆိုးေတြကို ပံုမွန္ သတင္းေပးရင္း ကာကြယ္ ဖို႕နည္းလမ္းေတြကို အခမဲ့ ျဖန္႕ခ်ီေန တဲ့ ေနရာေတြ ရွိသလုိ အခု website ေတြကေတာ့ spyware, adware, malware စတာေတြကို ရင္ဆုိင္ ေျဖရွင္းဖုိ႕ သတင္း ေတြ၊ tools ေတြ၊update new ေတြ ရနုိင္ပါတယ္။
(ကြန္ပ်ဴတာ ဂ်ာနယ္ ၂၀၀၈ခုႏွစ္၊ ေမလ၊ အမွတ္ ၁၇၁)
https://www.facebook.com/groups/technologymynoat/
http://kolinthalarwaddythar.blogspot.com/
No comments:
Post a Comment